Rụng tóc vì stress: Nguyên nhân và cách khắc phục

Để đối phó với các tình huống căng thẳng, cơ thể chúng ta sẽ phản ứng theo nhiều cách khác nhau như: cáu gắt, khó chịu, nổi mụn, giòn móng tay chân và tóc dễ gãy rụng. Tình trạng rụng tóc vì stress có liên quan mật thiết đến mức độ căng thẳng. Vậy làm thế nào để khắc phục vấn đề này?

Nguyên nhân gây rụng tóc vì stress

Trước khi tìm hiểu về cơ chế tác động của tình trạng căng thẳng đến cơ thể nói chung và mái tóc nói riêng, chúng ta cần nắm vững 3 chu kỳ phát triển bình thường của tóc:

• Giai đoạn mọc tóc (anagen) diễn ra trong vòng 2 – 6 năm. Những tế bào mầm tóc sẽ được các tế bào thần kinh nội tiết điều khiển, biệt hóa thành từng bộ phận của tóc và từ từ mọc ra khỏi da đầu. Vào một thời điểm bất kỳ, có đến 85 – 95% sợi tóc đang ở trong giai đoạn này.
• Giai đoạn ngừng mọc (catagen) kéo dài 3 tuần. Lúc này, các sợi tóc ngừng phát triển, dần dần teo lại và tách rời khỏi nhú bì.
• Giai đoạn chờ rụng (telogen) diễn ra trong 3 tháng. Sợi tóc được đẩy khỏi da đầu, bắt đầu rụng đi và chuẩn bị sẵn sàng cho một chu kỳ tóc mới.

Nếu xét theo từng sợi tóc, ba giai đoạn này sẽ lần lượt diễn ra và luân chuyển. Tuy nhiên, nếu xét trên cả mái tóc, các giai đoạn này thường không xảy ra đồng thời trên mọi sợi tóc (nghĩa là vào cùng một thời điểm, có sợi đang mọc, có sợi ngừng mọc và có sợi chờ rụng). Vì vậy, trong điều kiện sinh lý bình thường, lượng tóc trên da đầu gần như không thay đổi rõ rệt.

Nếu phải đối mặt với tình trạng căng thẳng mạn tính, các tế bào thần kinh nội tiết sẽ ứng phó bằng cách tăng cường sản sinh chất P để bảo vệ cơ thể. Thế nhưng, chất P đồng thời cũng chính là tác nhân gây tổn thương tế bào mầm tóc, rút ngắn giai đoạn mọc tóc (anagen) và thúc đẩy giai đoạn chờ rụng (telogen) đến sớm hơn bình thường.

Do đó, tóc cũ rụng nhiều trong khi tóc mới chưa kịp mọc ra, dẫn đến hiện tượng tóc thưa yếu, hư tổn, gãy rụng, thậm chí hói đầu, tóc bạc sớm. Các chuyên gia cho biết, ba loại rụng tóc có thể liên quan đến tình trạng căng thẳng, stress bao gồm:

• Telogen effluvium: Mức độ căng thẳng quá cao buộc một lượng lớn nang tóc bước vào giai đoạn nghỉ. Trong vòng vài tháng liên tục, tóc sẽ bị rụng đột ngột mỗi lần bạn gội đầu hay chải tóc.
• Trichotillomania: Tình trạng này gắn liền với sự thôi thúc nhổ tóc khỏi đầu không thể cưỡng lại được. Trong nhiều trường hợp, hành vi nhổ tóc là một hình thức đối phó hữu hiệu với trạng thái tiêu cực, khó chịu, không thoải mái khi bệnh nhân cảm thấy cô đơn, áp lực, căng thẳng, buồn chán hay thất vọng.
• Rụng tóc từng mảng: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kiểu rụng tóc này, bao gồm tình trạng căng thẳng nghiêm trọng. Nếu bị rụng tóc theo từng mảng lớn thì rất có thể, hệ thống miễn dịch của cơ thể bạn đang cố gắng tấn công vào nang tóc, từ đó gây ra hiện tượng rụng tóc.

Khi tình trạng căng thẳng khiến thần kinh nội tiết rối loạn, tế bào mầm tóc không thể hoạt động theo đúng chu trình tự nhiên. Điều này làm tóc không mọc hoặc khó mọc, sợi tóc yếu rụng, lâu dần kéo theo hậu quả hói đầu.

Vì các tế bào mầm tóc được điều khiển bởi những tế bào thần kinh nội tiết nên quá trình rụng đi và mọc lại của tóc giữa đàn ông và phụ nữ tồn tại một số đặc điểm khác biệt.

Những nguyên nhân phổ biến khiến nữ giới và nam giới bị rụng tóc vì stress gồm có:

• Đối với đàn ông: áp lực trụ cột gia đình, xây dựng sự nghiệp, mong muốn trở thành chỗ dựa vững chắc cho những người phụ nữ thân thương…
• Đối với phụ nữ: gánh nặng vô hình từ trách nhiệm chăm sóc con cái, vun vén tổ ấm, dung hòa hai bên nội – ngoại, cân đối chi tiêu, tích lũy cho tương lai, mang thai, sinh nở…

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, phái mạnh thường chịu ảnh hưởng nặng nề từ tình trạng căng thẳng, mệt mỏi hơn so với phái yếu. Vì vậy, tỷ lệ đấng mày râu bị rụng tóc cao gấp 3 lần so với các chị em.

Nhìn chung, tình trạng rụng tóc vì stress không tồn tại vĩnh viễn. Sau khi kiểm soát tốt các tác nhân dẫn đến căng thẳng, tóc của bạn có thể mọc lại dễ dàng.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, ngay khi phát hiện tóc rụng từng mảng, rụng đột ngột, rụng nhiều hơn bình thường khi gội đầu hay chải tóc, hãy chủ động thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Bởi rất có thể, đây là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Phương pháp cải thiện tình trạng rụng tóc vì stress

Để đẩy lùi tình trạng rụng tóc vì stress, chúng ta cần chăm sóc đúng cách, đồng thời cố gắng tránh xa các tác nhân gây ra căng thẳng bằng cách:

1. Hạn chế tạo kiểu

Hơi nóng và hóa chất trong quá trình tạo kiểu chính là yếu tố thầm lặng hủy hoại nang tóc, khiến các tế bào mầm tóc suy yếu nhanh chóng.

Việc thay đổi màu tóc và kiểu tóc liên tục trong một khoảng thời gian ngắn sẽ làm mái tóc trở nên hư tổn, xơ rối, gãy rụng. Vì vậy, không tạo kiểu tóc chính là một trong những bước đầu tiên giúp bạn khôi phục vẻ đẹp óng mượt, bồng bềnh của suối tóc tự nhiên.

2. Chăm sóc tóc cẩn thận

Tương tự làn da, mái tóc cần được đầu tư nuôi dưỡng và chăm sóc cẩn thận theo một quy trình bài bản, đầy đủ các bước: tẩy tế bào chết, gội đầu, xả tóc, ủ tóc và bôi tinh dầu cấp ẩm. Đặc biệt, bạn nên tìm hiểu kỹ lưỡng về đặc điểm mái tóc để tìm kiếm loại dầu gội, dầu ủ an toàn, phù hợp.

3. Ngủ đủ giấc

Sự thiếu ngủ có thể khiến tình trạng căng thẳng ngày càng nghiêm trọng, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và đời sống tinh thần, hình thành nhiều cơn nóng giận vô cớ và kéo giảm năng suất lao động. Do đó, độc giả hãy tập thói quen đi ngủ đúng giờ (trước 11 giờ tối) và đủ giấc (7 – 8 tiếng/đêm).

Những người khó ngủ cần tắt hết máy tính, điện thoại và không ăn quá no trước lúc nghỉ ngơi. Thay vào đó, bạn nên tắm nước nóng, đọc sách, thưởng thức một ly sữa ấm hoặc nhâm nhi trà thảo mộc.

4. Duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng

Thói quen ăn uống 3 bữa/ngày với thực đơn phong phú, đảm bảo cung cấp đầy đủ vitamin, protein, khoáng chất… sẽ giúp cơ thể bổ sung nguồn năng lượng cần thiết, xoa dịu căng thẳng, mệt mỏi và thúc đẩy quá trình phát triển của tế bào mầm tóc. Muốn chủ động phòng ngừa tình trạng rụng tóc vì stress, bệnh nhân cần ưu tiên dung nạp:

• Nhóm thực phẩm chứa nhiều vitamin B (rau màu xanh đậm, trái bơ, quả hạch, các loại đậu…): Phức hợp các loại vitamin B góp phần kích thích quá trình trao đổi chất, từ đó duy trì làn da, mái tóc khỏe mạnh.
• Nhóm thực phẩm giàu vitamin C (dâu tây, cam, chanh, bưởi, việt quất, ớt chuông…): Vitamin C tham gia vào quá trình hình thành các sợi collagen nuôi dưỡng nang tóc.
• Nhóm thực phẩm chứa nhiều vitamin E (bông cải xanh, cải bó xôi, hạt hướng dương, tôm càng, dầu ô liu…): Vitamin hoạt động tương tự một chất chống oxy hóa mạnh, có tác dụng chữa lành tổn thương và bảo vệ nang tóc.

Bên cạnh việc tăng cường tiêu thụ 3 nhóm thực phẩm trên, độc giả cũng nên ăn nhiều thực phẩm giàu sắt, canxi, chất đạm, silic… Tất cả dưỡng chất này đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục những sợi tóc yếu rụng.

Hơn nữa, bạn hãy kiêng cữ thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến, món ăn nhiều dầu mỡ… vì chúng có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, khiến mái tóc trở nên bết dính và dễ gãy rụng.

Ngoài ra, mọi tế bào của cơ thể (bao gồm tế bào mầm tóc) đều cần được bổ sung lượng nước đầy để hoạt động bình thường. Tùy thuộc vào trọng lượng cơ thể và cường độ vận động, nhu cầu tiêu thụ nước của mỗi người rất khác nhau. Tuy nhiên, lượng nước tối thiểu mà bạn cần đáp ứng hàng ngày là khoảng 1.5 lít.

Lưu ý, nếu cơ thể không thể dung nạp đầy đủ lượng chất dinh dưỡng khuyến nghị từ chế độ ăn uống đơn thuần, hãy trao đổi cặn kẽ với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn thực phẩm chức năng an toàn, phù hợp; tuyệt đối không tự ý dùng thêm bất cứ sản phẩm hỗ trợ này khi chưa tham vấn y khoa.

5. Thường xuyên tập luyện thể dục

Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, thói quen luyện tập thể dục giúp thúc đẩy cơ thể giải phóng hàng loạt endorphin (hormon hạnh phúc tạo nên tâm trạng hứng khởi và tinh thần thư thái).

Hãy lựa chọn những bài tập thể dục nhẹ nhàng hay các bộ môn vừa sức và phù hợp với sở thích cá nhân như: đi bộ, bơi lội, đạp xe, tập gym… nhằm xoa dịu tinh thần cũng như cải thiện sức khỏe tổng thể.

6. Suy nghĩ tích cực, lạc quan

Khi phải đối diện với hàng loạt áp lực vô hình đến từ cuộc sống, thay vì suy nghĩ tiêu cực, bi quan, chúng ta cần cố gắng tiếp nhận sự việc trong tâm thế cởi mở, bình tĩnh, lạc quan nhất có thể. Thói quen này không chỉ giúp bạn tỉnh táo giải quyết vấn đề mà còn góp phần kiểm soát căng thẳng.

Các nhà tâm lý học cho biết, lối tư duy tích cực có thể giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của hormon căng thẳng, đồng thời cho phép chúng ta tận dụng tối đa khả năng chữa lành tự nhiên của cơ thể.

7. Chủ động nghỉ ngơi sau khi trải qua biến cố

Sau khi trải qua bất kỳ biến cố nào đó trong cuộc đời (mất việc, bệnh tật, tai nạn, hôn nhân đổ vỡ, mất mát người thân…), chúng ta sẽ cảm thấy đau đớn và tổn thương nghiêm trọng. Những cú sốc này ít nhiều gây ra tình trạng căng thẳng, bất ổn, suy kiệt (nguyên nhân dẫn đến hiện tượng rụng tóc vì stress).

Lúc này, điều tốt nhất bạn có thể làm vì bản thân là dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, đối thoại với chính mình để hàn gắn tổn thương. Khi tâm lý và thể chất bắt đầu bình thường trở lại, mái tóc cũng dần dần mọc dài và khôi phục vẻ đẹp như xưa.

8. Tìm hiểu tác dụng không mong muốn của loại thuốc đang sử dụng

Một số loại thuốc mà người đọc đang sử dụng như: thuốc an thần, thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm, thuốc điều hòa huyết áp có thể khiến tình trạng căng thẳng trở nên trầm trọng.

Khi phát hiện mái tóc rụng trên 100 sợi/ngày, nhất là sau khi dùng một loại thuốc nào đó, bạn hãy trao đổi cặn kẽ với bác sĩ chuyên khoa về tác dụng phụ của thuốc, đồng thời cân nhắc điều chỉnh liều lượng hay thay đổi loại thuốc nhằm hạn chế tổn hại đến suối tóc của mình.

9. Tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia

Không phải ai cũng đủ kiên cường, mạnh mẽ để vượt qua những cơn khủng hoảng tâm lý tồi tệ trong cuộc đời mình, nhất là khi họ đang chìm đắm trong tâm trạng ủ rũ, buồn bã suốt một khoảng thời gian dài. Khi đó, họ rất cần được bác sĩ tâm lý lắng nghe, chia sẻ và hướng dẫn phương hướng giải quyết khúc mắc.

Chuyên gia sẽ hỗ trợ bạn tìm kiếm nguồn gốc gây ra tình trạng căng thẳng, từ đó tìm cách tháo gỡ vấn đề từng chút một, cuối cùng giúp bạn quay về trạng thái vui vẻ, cân bằng với nguồn năng lượng tích cực. Khi tâm hồn trở nên nhẹ nhàng, thư thái, bạn sẽ cảm thấy cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy sinh khí.

Bên cạnh tác nhân gây ra tình trạng căng thẳng, hiện tượng rụng tóc bất thường cũng có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau như: tạo kiểu quá mức, sử dụng hóa chất, chăm sóc sai cách, thiếu hụt dưỡng chất, rối loạn tâm thần… Do đó, để chủ động khắc phục và ngăn ngừa vấn đề này, độc giả cần duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học, tránh xa áp lực cuộc sống, thường xuyên rèn luyện sức khỏe và sinh hoạt khoa học, điều độ.