Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế (OCPD) là gì?

Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế (OCPD) được đặc trưng bởi sự ngăn nắp, trật tự, cầu toàn một cách thái quá, mang tính chất cực đoan. Những đối tượng bệnh sẽ có các nhu cầu khá lớn trong vấn đề áp đặt những tiêu chuẩn các nhân lên môi trường xung quanh. 

Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế (OCPD) là gì?

Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế hay còn được gọi với tên ngắn gọn là hội chứng OCPD (Obsessive Compulsive Personality Disorder). Đây là một dạng rối loạn sức khỏe tâm thần của chứng rối loạn nhân cách, thuộc nhóm C. Nó đặc trưng bởi sự gọn gàng quá mức, cầu toàn một cách thái quá và đòi hỏi sự trật tự tối ưu.

Người bệnh sẽ thường xuyên chú ý quá nhiều đến các chi tiết nhỏ nhặt, những quy luật, cách tổ chức mà không quan tâm đến những điều cốt lõi cần phải thực hiện. Họ thường sẽ có tính cầu toàn và muốn điều chỉnh tất cả các công việc theo một hướng hoàn hảo nhất, tuy nhiên điều này cũng sẽ gây cản trở và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng việc làm của họ.

Những đối tượng bệnh thường cảm thấy cần phải đặt ra các tiêu chuẩn, yêu cầu của bản thân lên môi trường bên ngoài. Khi những đặc trưng tính cách này gây cản trở đến đời sống sinh hoạt, làm họ giảm sự linh hoạt, mất dần các chức năng sống và gây nên những đau khổ cho họ thì tình trạng rối loạn mới có thể được xác định.

Tình trạng bệnh rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế thường sẽ dễ bị nhầm lẫn đối với những bệnh rối loạn khác, đặc biệt là rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Tuy nhiên, đây là hai căn bệnh hoàn toàn khác nhau. Những đối tượng bị OCPD sẽ không thể nhận biết được những niềm tin, suy nghĩ của họ là vấn đề. Họ luôn có suy nghĩ rằng những điều mà họ làm là đúng đắn và những cách mà mọi người thực hiện đều hoàn toàn sai.

Nguyên nhân bị rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế (OCPD)

Hiện nay, vẫn chưa thể xác định được nguyên nhân chính xác có thể gây ra tình trạng rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế. Tuy nhiên, có nhiều khả năng bệnh lý này xuất phát từ các gen di truyền và những ảm ánh có từ thời thơ ấu.

• Di truyền: Những đối tượng có người thân trong gia đình từng mắc căn bệnh rối loạn nhân cách hoặc những vấn đề có liên quan sẽ dễ mắc bệnh hơn.
• Trải nghiệm thời thơ ấu: Trong một số nghiên cứu nhỏ cho biết rằng, một số trường hợp người trưởng thành có thể hồi tưởng lại những kí ức, trải nghiệm rối loạn từ khi còn nhỏ. Họ có cảm giác rằng phải trở thành một đứa trẻ ngoan ngoãn, hoàn hảo. Những suy nghĩ này có thể đeo bám và theo họ cho đến khi lớn lên.

Dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế

Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế được biểu hiện qua rất nhiều triệu chứng, cụ thể như sau:

• Cầu toàn một cách quá mức gây ảnh hưởng đến quá trình hoàn thành công việc.
• Rất tiết kiệm, tỉ mỉ trong chi tiêu
• Quan trọng hình thức, tác phong rất khắt ke và cứng nhắc.
• Chú ý quá nhiều đến tiểu tiết, chi tiết nhỏ nhặt không quan trọng.
• Luôn luôn đúng giờ trong tất cả các cuộc hẹn, cuộc họp.
• Quá chú tâm vào công việc, đôi lúc bỏ quên những mối quan hệ xã hội, gia đình.
• Luôn cất giữ và bảo quản những đồ vật không còn sử dụng được nữa, những vật đã bị bào mòn một cách quá mức.
• Luôn nghiêm khắt tuân thủ đúng các quy định, quy tắc đã đặt ra.
• Luôn sợ và lo lắng không hoàn thành tốt công việc và không tin tưởng bất kì ai để chia sẻ, ủy nhiệm công việc cho họ.
• Luôn làm theo đúng các quy định về cấp bậc, thứ tự.
• Tuân thủ và chấp hành chặt chẽ các quy định về phẩm hạnh và đạo đức
• Cảm giác tất cả các sự việc, công việc luôn được thực hiện một cách công bằng.

Tình trạng rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế chỉ được hình thành khi các triệu chứng nêu trên biểu hiện ở mức độ làm ảnh hưởng đến việc tương tác với những người xung quanh. Ngay khi xuất hiện và nhận thấy những triệu chứng của bệnh bạn cần tìm đến các bác sĩ chuyên khoa tâm lý hoặc tâm thần học để được thăm khám và chẩn đoán chính xác nhất.

Điều trị rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế

Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế nếu có thể phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác sẽ giúp cho quá trình điều trị được rút ngắn và thuận lợi hơn. Thông thường các chuyên gia sẽ áp dụng phương pháp trị liệu hành vi nhận thức và kê đơn thuốc điều trị cho bệnh nhân. Tùy vào mức độ bệnh và thể trạng của mỗi người mà các chuyên gia sẽ cân nhắc đưa ra phác đồ chữa bệnh phù hợp nhất.

1. Trị liệu hành vi nhận thức (CBT)

Trị liệu hành vi nhận thức (CBT) là một trong các liệu pháp tham vấn sức khỏe tâm thần hiện đang được áp dụng rất phổ biển hiện nay. Với phương pháp này, bệnh nhân sẽ được đặt lịch gặp chuyên gia tâm lý theo một cấu trúc nhất định. Bệnh nhân sẽ bắt đầu trao đổi và chia sẻ với chuyên gia về bất kì các căng thẳng, lo lắng, nỗi sợ nào của bản thân.

Sau khi nắm được tình trạng bệnh lý và các triệu chứng bệnh của bạn, các chuyên gia tâm lý sẽ đưa ra lời khuyên hữu ích để bạn có thể bớt chú tâm vào công việc. Thay vào đó, người bệnh sẽ học được cách quan tâm nhiều hơn đến những hoạt động giải trí, các mối quan hệ gia đình, xã hội khác. Từ đó, các triệu chứng bệnh rối loạn nhân cách cưỡng chế cũng dần được thuyên giảm.

2. Sử dụng thuốc điều trị

Tùy vào tình trạng sức khỏe của mỗi người mà bác sĩ cũng có thể kê thêm đơn thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) nhằm giúp thuyên giảm các suy nghĩ cực đoan, cứng nhắc của người bệnh. Tuy nhiên, bệnh nhân cần phải có sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa mới có thể sử dụng loại thuốc điều trị này.

Việc sử dụng thuốc SSRI chỉ được áp dụng trong một thời gian ngắn, các chuyên gia khuyến nghị bệnh nhân không được lạm dụng và sử dụng với thời gian quá dài sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, thậm chí có thể làm cho tình trạng bệnh OCPD trở nên nghiêm trọng hơn.

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc để điều trị rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế:

• Chỉ được sử dụng thuốc khi có sự chỉ định của bác sĩ, không được tự ý mua thuốc về sử dụng.
• Không áp dụng đơn thuốc của bệnh nhân khác cho bản thân.
• Bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng thích hợp, xem kỹ hạn sử dụng của từng loại thuốc.
• Đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định dùng thuốc của bác sĩ.
• Không tự ý tăng, giảm liều sử dụng.
• Không sử dụng rượu, bia, thuốc lá, chất kích thích, gây nghiện trong quá trình điều trị bệnh.
• Nếu quá trình dùng thuốc có xuất hiện các biểu hiện bất thường cần thông báo ngay với bác sĩ để được thăm khám và xử lý kịp thời.

Lưu ý: Bên cạnh các biện pháp điều trị nêu trên, các chuyên gia cũng khuyến khích người bệnh áp dụng các bài tập thư giãn, hít thở tại nhà để giảm bớt căng thẳng, lo lắng. Một số bài tập mà bạn có thể áp dụng như yoga, thiền, thái cực quyền và Pilates.

Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế ( OCPD) tuy ít nguy hại hơn các rối loạn nhân cách khác nhưng cũng sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe và làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì thế, việc phát hiện và có biện pháp can thiệp sớm cũng đóng vai trò cực kì quan trọng để hạn chế các hậu quả xấu có thể xảy ra.