Bị chóng mặt do rối loạn tiền đình và cách khắc phục

Bị chóng mặt do rối loạn tiền đình có thể gây ra nhiều nguy hiểm nếu người bệnh đang lái xe hay thực hiện các công việc liên quan đến vận hành máy móc. Người bệnh cần nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh vận động mạnh đột ngột hay bổ sung dinh dưỡng hợp lý để khắc phục nhanh chóng tình trạng này.

Tổng quan chứng chóng mặt do rối loạn tiền đình

Chóng mặt đau đầu là một trong những triệu chứng của rối loạn tiền đình rõ ràng nhất. Tình trạng này có thể xuất hiện khi người bệnh xoay người đột ngột, chuyển động đầu cổ quá nhanh hoặc đôi khi việc nằm xuống nhìn lên trần nhà cũng làm đầu óc người bệnh quay cuồng dữ dội.

Nguyên nhân là do hệ thống tiền đình thường đảm nhiệm chức năng kiểm soát sự cân bằng tại các bộ phận bên trong tai và não cũng như các chuyển động của mắt. Do đó sự tổn thương tại cơ quan này như bệnh tật, chấn thương hay lão hóa khiến cơ quan này mất cân bằng, gây ra các chứng đau đầu chóng mặt, khó giữ thăng bằng.

Tình trạng chóng mặt có thể liên quan đến các chứng rối loạn tiền đình ngoại biên như bệnh Bệnh Meniere hay do BPPV có liên quan đến việc thay đổi các tư thế đột ngột. Ngoài ra rối loạn tiền đình trung ương nếu liên quan đến các bệnh lý như đau nửa đầu, đa xơ cứng, u não hay u dây thần kinh cũng thường xuyên gây ra những cơn chóng mặt khó chịu cho người bệnh.

Dù liên quan đến nguyên nhân nào thì bị chóng mặt do rối loạn tiền đình cũng tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm cho người bệnh. Cơn chóng mặt kèm theo hoa mắt đau đầu khiến người bệnh nhìn không rõ, không giữ được thăng bằng và dễ dàng té ngã. Nếu các triệu chứng xuất hiện đột ngột khi người bệnh đang tham gia giao thông có thể sẽ gây ra tai nạn nguy hiểm.

Một số triệu chứng khác thường kèm theo như buồn nôn, nôn, mất tập trung, cơ thể mệt mỏi cũng ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Hướng khắc phục chóng mặt do rối loạn tiền đình

Bất kể ai cũng có thể mắc chứng chóng mặt do rối loạn tiền đình, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ và phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt. Người bệnh cần luôn sẵn sàng các biện pháp phòng tránh và khắc phục để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm hơn xuất hiện. Thăm khám và điều trị bệnh với bác sĩ sẽ là phương pháp giúp loại bỏ bệnh nhanh chóng nhất.

Nếu các triệu chứng bệnh xuất hiện đột ngột, dù đang làm gì bạn cũng cần nhanh chóng tạm dừng công việc, đồng thời ngồi hay nằm nơi mát mẻ để nghỉ ngơi. Việc bạn tiếp tục chạy xe hay làm việc có thể khiến đầu óc quay cuồng và tự làm hại cho bản thân. Tiếp đó bạn nên thực hiện các biện pháp sau

Hít thở sâu

Hít thở sâu là phương pháp đơn giản nhất giúp giảm tình trạng chóng mặt, xây xẩm mặt mày nhất là khi bạn đang ở ngoài đường. Việc hít thở sâu giúp cung cấp thêm lượng oxy cần thiết cho não đồng thời làm thư giãn hệ thần kinh, từ đó đẩy lùi cảm giác chóng mặt.

Thực hiện như sau

• Nằm hay ngồi nơi bằng phẳng, mát mẻ. Nếu đang ở ngoài nắng nên vào nơi râm mát, tránh để quạt hay điều hòa chiếu thẳng vào đầu đột ngột
• Đặt tay phải lên bụng, dùng ngón cái tay trái đặt lên một bên lỗ mũi, miệng khép.
• Hít vào chậm rãi thông qua lỗ mũi còn lại đến khi cảm thấy không khí đầy trong khoang bụng.
• Dùng ngón tay còn lại bịt nốt lỗ mũi còn lại để giữ hơi thở và phồng má ra
• Giữ trong 2-3s sau đó thở ra từ từ để giải phóng toàn bộ khí trong bụng.
• Thực hiện động tác này liên tục trong khoảng 10 lần rồi nghỉ thêm 5- 10 phút để cảm thấy ổn hơn

Nếu sau khi thực hiện việc hít thở mà bạn vẫn cảm thấy không ổn thì không nên tiếp tục làm việc hay lái xe mà nên nhờ người đưa về nhà để tiện nghỉ ngơi hơn.

Chóng mặt do rối loạn tiền đình hãy uống một cốc nước

Nắng nóng, hoạt động thể chất gây mất nước nhiều cũng có thể là nguyên nhân khiến người bệnh rối loạn tiền đình cảm thấy bị chóng mặt. Trong trường hợp này người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi và uống một chút nước sẽ thấy ổn hơn rất nhiều.

Nếu người bệnh cảm thấy buồn nôn hãy kích thích để người bệnh nôn hết nhưng sau đó cần chú ý bù nước, bù chất điện giải phù hợp. Hãy bổ sung xen kẽ với một cốc sữa đặc nóng sau đó nghỉ ngơi để phục hồi năng lượng trở lại.

Nếu được người bệnh nên uống một chút nước trái cây hay các loại nước bổ sung vitamin và khoáng chất. Vitamin C có trong nước cam sẽ giúp tinh thần tỉnh táo và bổ sung năng lượng nhanh chóng.

Nếu tình trạng chóng mặt kèm theo huyết áp hạ thì nên cho bệnh nhân dùng trà nóng, nước sâm, trà gừng hay thức ăn có nhiều muối để kích huyết áp cao lên lại. Nếu không có sẵn thì vẫn nên ưu tiên uống nhiều nước lọc, để kích nhịp tim. Chú ý nên uống từ từ, uống thành nhiều lần, không nên uống quá vội vàng.

Ăn một chút socola

Ở bệnh nhân bị chóng mặt do rối loạn tiền đình có kèm theo hạ huyết áp thì có thể nhấm nháp một chút socola để ổn định huyết áp hơn. Bệnh nhân nếu thường xuyên gặp tình trạng này hãy tự chuẩn bị sẵn một ít socola hoặc một ít đồ ăn vặt như mơ muối, gừng để sẵn trong túi để tiện dùng ngay khi cần thiết.

Duy trì hướng nhìn về phía trước giảm chóng mặt do rối loạn tiền đình

Hít thở sâu, tịnh tâm kèm việc duy trì ánh nhìn về phía trước cũng là cách đơn giản giúp giảm nhanh các triệu chứng chóng mặt đột ngột. Thực hiện như sau

• Thực hiện hít thở như trên, đồng thời cố gắng tập trung suy nghĩ và ánh nhìn vào một vật phía trước nằm ngang với tầm mắt
• Tập trung ánh nhìn cho tới khi các triệu chứng chóng mặt biến mất
• Từ từ xoay đầu từ bên này sang bên kia nhưng vẫn giữ ánh nhìn thẳng về phía vật đó
• Thực hiện việc xoay đầu trong khoảng 1 phút

Bấm huyệt trị chóng mặt nhanh chóng

Khi người bệnh điều trị với bác sĩ, đặc biệt nếu chữa rối loạn tiền đình theo Đông y có thể tham khảo với bác sĩ một số cách bấm huyệt đơn giản giúp giảm chóng mặt. Theo đó hai huyệt đơn giản nhất mà người bệnh có thể tự thực hiện ngay nếu cơn chóng mặt xuất hiện đột ngột chính là huyệt ở cổ tay và bàn chân.

Bấm huyệt đúng cách sẽ giúp hỗ trợ lưu thông khí huyết, giải quyết các dây thần kinh đang bị chèn ép để giảm các triệu chứng đau đầu chóng mặt. Tuy nhiên người bệnh chú ý chỉ nên thực hiện khi đã được bác sĩ hướng dẫn đúng phương pháp, đúng vị trí huyệt, không nên tự ý bấm huyệt do có thể sai vị trí gây nguy hiểm ngược lại.

Thực hiện như sau

• Huyệt thái xung: Nằm ngay kẽ ngón chân cái và ngón chân thứ 2, nằm cách vị trí kẽ ngón chân tiến thẳng lên mu chân khoảng 3 – 4 cm ở người lớn.
• Bấm huyệt ở cổ tay: Huyệt này nằm tại cẳng tay bên trong, ở vị trí giữ 2 gân với độ rộng khoảng chừng 3 ngón tay. Dùng ngón tay cái day bấm huyệt khoảng 4 -5 giây sẽ thấy giảm chóng mặt đáng kể.
• Một số huyệt khác: Huyệt thái miên, huyệt thính cung..

Thực hiện một số bài tập đơn giản

Việc thực hiện các bài tập này sẽ khả dụng hơn nếu các triệu chứng xuất hiện khi bạn đang ở nhà. Đây là các bài tập khá đơn giản mà người bệnh có thể thực hiện sau khi đã cảm thấy ổn hơn, nếu chóng mặt quá nặng, cảm thấy khó kiểm soát thăng bằng người bệnh cần cân nhắc kỹ trước khi thực hiện.

Bài tập Epley dành cho người bị rối loạn tiền đình cho liên quan đến vấn đề ở tai

• Người bệnh ngồi trên giường đồng thời đặt một chiếc gối cao sao cho khi nằm xuống, vai sẽ kề lên gối, đầu thả lỏng xuống
• Từ từ quay đầu theo góc 45 độ sang phía bên tai có vấn đề, người vẫn giữ tư thế nằm thẳng và giữ nguyên tư thế này trong 30 giây
• Quay đầu sang phía bên tai bình thường và cũng giữ tư thế này trong 30s, sau đó tiến hành quay cả thân người sang, tiếp tục duy trì trong 30s.
• Ngồi dậy thư giãn trong vài phút rồi lại nằm xuống lặp lại trong 3 lần

Bài tập Brandt-Daroff giảm nhanh chứng chóng mặt

• Người bệnh ngồi trên mép giường, đặt hai chân đặt cùng một bên đồng thời xoay đầu theo hướng 45 độ về bên phải
• Nằm xuống theo hướng bên phải và giữ tư thế trong khoảng 30s
• Bạn trở lại vị trí ngồi và duy trì khoảng 30 giây
• Lặp lại các động tác tương tự ở bên ngược lại
• Thực hiện mỗi bên 5 lần

Phòng tránh chóng mặt do rối loạn tiền đình

Phía trên là những phương pháp giúp khắc phục tình trạng chóng mặt do rối loạn tiền đình tại chỗ tạm thời. Tuy nhiên người bệnh nên nhanh chóng điều trị theo phác đồ chuyên môn của bác sĩ để phòng tránh bệnh lâu dài, ngăn ngừa tối đa nguy cơ bệnh tái phát trở lại.

Việc điều trị dứt điểm rối loạn tiền đình có thể kéo dài, người bệnh cần kiên trì phối hợp cả chỉ định của bác sĩ cũng như điều chỉnh lại chế độ ăn uống, sinh hoạt cho phù hợp. Để phòng tránh nguy cơ xuất hiện các triệu chứng chóng mặt trong thời gian đang điều trị, người bệnh cần lưu ý các vấn đề sau

• Tránh vận động mạnh, xoay người hay đứng lên ngồi xuống đột ngột
• Tránh đi xa bằng tàu xe hoặc nếu cần phải đi hãy uống thuốc say tàu xe trước. Người bệnh nên thông báo kỹ hơn cho các dược sĩ về tình trạng bệnh để được chỉ định những loại thuốc chống say tàu xe, giảm chóng mặt phù hợp
• Nếu điều khiển các phương tiện giao thông, hạn chế đi vào thời điểm trời quá nắng, đi vào những chỗ quá xóc, nhiều ổ gà ổ voi có thể làm kích thích các triệu chứng tái phát
• Tránh xa những đồ ăn hay những chỗ có mùi lạ làm kích thích
• Tránh làm việc quá sức, hạn chế những công việc cần leo trèo cao hay mang vác nặng. Với các công việc văn phòng cần ngồi máy tính nhiều, hãy cải thiện bằng cách 1- 2 tiếng đứng lên đi lại một lần
• Thực hiện các bài tập chuyên môn được bác sĩ khuyến khích hằng ngày hoặc tập yoga,  thiền để hỗ trợ máu huyết lưu thông, hỗ trợ tuần hoàn và giảm tối đa các triệu chứng chóng mặt đau đầu
• Bổ sung dinh dưỡng hằng ngày, tránh xa cà phê, thuốc lá, bia rượu hay các chất kích thích khác
• Không nên tự ý dùng thuốc giảm chóng mặt nếu không có chỉ định của bác sĩ do có thể làm giảm hiệu quả thuốc, gây nhờn thuốc kèm theo nhiều tác dụng phụ khác
• Uống trà thảo dược, nước ấm pha mật ong cũng giúp giảm và phòng tránh nguy cơ chóng mặt
• Tăng cường bổ sung sắt, vitamin và các axit folic để tốt cho não bộ
• Thực hiện đúng phác đồ điều trị của bác sĩ

Chóng mặt do rối loạn tiền đình gây ra rất nhiều ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh nên cần có biện pháp khắc phục càng sớm càng tốt. Người bệnh cần nhanh chóng thăm khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm khác có thể xuất hiện.