Hội Chứng Sợ Hãi Khi Đi Ngủ: Nguyên Nhân Và Cách Vượt Qua
Hội chứng sợ hãi khi đi ngủ là tình trạng người bệnh cảm thấy sợ hãi, lo lắng tột đột khi nghĩ đến việc đi ngủ. Nỗi ám ảnh, bất an này có thể xuất hiện do tình trạng rối loạn cơn ác mộng hoặc bị bóng đè kéo dài.
Hội chứng sợ hãi khi đi ngủ là gì?
Hội chứng sợ hãi khi đi ngủ hay còn gọi là somniphobia, đây là tình trạng lo sợ, hoảng loạn quá mức khi người bệnh suy nghĩ về việc đi ngủ. Hội chứng này còn có nhiều tên gọi khác như chứng sợ ngủ, chứng ám ảnh thôi miên, chứng lo âu khi ngủ, chứng sợ ảnh hưởng đến khí hậu.
Tình trạng rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến một số cảm giác lo sợ, bồn chồn, sợ hãi xảy ra xung quanh giấc ngủ. Chẳng hạn như nếu bạn thường xuyên mất ngủ, bạn sẽ cảm thấy lo lắng về việc không biết đêm hôm nay bản thân có ngủ được hay không.
Những nỗi sợ hãi về giấc ngủ cũng có mối liên quan đến việc thường xuyên mơ gặp ác mộng khi ngủ hoặc ngưng thở khi ngủ. Cũng tương tự như một số chứng ám ảnh thông thường, hội chứng sợ hãi khi đi ngủ có thể gây ra những ảnh hưởng nặng nề đối với đời sống hàng ngày của người bệnh. Đồng thời họ cũng sẽ gặp khó khăn trong các sinh hoạt thông thường, sức khỏe tổng thể cũng sẽ bị tác động tiêu cực.
Các triệu chứng nhận biết của hội chứng sợ hãi khi đi ngủ
Chất lượng giấc ngủ luôn là một phần quan trọng góp phần bảo vệ và nâng cao sức khỏe của mỗi con người. Tuy nhiên, đối với những người mắc hội chứng sợ hãi khi đi ngủ thì việc nghĩ đến giấc ngủ cũng khiến cho họ cảm thấy hoảng sợ, lo lắng, buồn chán.
Trong một số trường hợp, những sự ám ảnh này có thể không có nguồn gốc từ việc sợ hãi giấc ngủ mà nó xuất phát do những điều có thể xảy ra trong quá trình ngủ. Tình trạng sợ ngủ có thể làm xuất hiện hàng loạt các triệu chứng về thể chất lẫn tâm thần.
Một số triệu chứng thực thể thường gặp ở người mắc hội chứng sợ hãi khi đi ngủ như:
- Cảm thấy đau tức ở phần ngực, nhịp tim gia tăng khi nghĩ đến chuyện đi ngủ
- Có cảm giác buồn nôn hoặc gặp phải nhiều vấn đề về tiêu hóa, dạ dày vì tình trạng lo lắng kéo dài dai dẳng khi ngủ.
- Ra nhiều mồ hôi, có cảm giác ớn lạnh toàn cơ thể
- Khó thở hoặc giảm thông khí khi suy nghĩ về giấc ngủ
Những triệu chứng sức khỏe tâm thần bao gồm:
- Cảm thấy vô cùng lo sợ, bất an, hoảng loạn khi nghĩ về giấc ngủ
- Tìm mọi cách để trốn tránh việc đi ngủ
- Khi gần đến giờ đi ngủ sẽ trải qua hàng loạt các cảm xúc giằng vặt, đau khổ, lo lắng.
- Cố gắng thức càng lâu càng tốt
- Thậm chí có trường hợp mỗi khi đến giờ đi ngủ sẽ trở nên hoảng loạn, mất kiểm soát
- Gặp khó khăn về trí nhớ, không thể ghi nhớ trọn vẹn về những thứ xảy ra xung quanh
- Mất khả năng tập trung, giảm sự chú ý
- Tâm trạng thay đổi bất thường, có thể dễ kích động, cáu gắt, nóng giận không rõ nguyên nhân.
Bên cạnh các biểu hiện nêu trên thì người bị hội chứng sợ hãi khi đi ngủ cũng có thể xuất hiện kèm theo các triệu chứng khác. Những dấu hiệu này sẽ tùy thuộc vào khả năng ứng phó của mỗi người. Một số trường hợp sẽ chọn cách bật tivi, điện thoại, bật đèn, âm nhạc để có thể làm mất đi sự tập trung vào nỗi sợ. Một số khác lại có nhiều xu hướng lạm dụng vào các chất kích thích, thuốc an thần để khống chế nỗi sợ và dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.
Nguyên nhân gây ra hội chứng sợ hãi khi đi ngủ
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa có bất kì nhận định cụ thể nào về nguyên nhân gây ra hội chứng sợ hãi khi đi ngủ. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho biết rằng một vài tình trạng rối loạn giấc ngủ có thể góp phần làm phát triển các triệu chứng của bệnh. Cụ thể như:
- Rối loạn cơn ác mộng: Tình trạng này sẽ gây ra các cơn ác mộng rất sống động, chúng thường xuyên xuất hiện khiến cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau khổ. Ngay cả khi đã tỉnh giấc vào ban ngày, bệnh nhân vẫn sẽ bị ám ảnh bởi các cơn ác mộng kinh hoàng, cảm thấy lo lắng về những gì đã nhìn thấy trong giấc mơ và cảm giác sợ hãi về việc sẽ gặp lại nhiều cơn ác mộng như thế trong lúc ngủ.
- Bóng đè: Chứng rối loạn giấc ngủ này sẽ xuất hiện khi người bệnh thức dậy sau giai đoạn trải qua giấc ngủ REM với tình trạng bị tê liệt các cơ, lúc này người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc cử động, di chuyển. Người bệnh có thể đối diện với tình trạng ảo giác tương tự như các cơn ác mộng và có thể dẫn đến hiện tượng bị tê liệt khi đang ngủ. Điều này khiến cho bệnh nhân cảm thấy sợ hãi, hoảng loạn, nhất là khi họ có các cơn tái phát dữ dội hơn.
Nếu mắc phải một trong hai chứng rối loạn giấc ngủ kể trên thì người bệnh có thể bị ám ảnh bởi giấc ngủ, họ cảm thấy sợ khi đi ngủ bởi những sự đau buồn từng trải qua trong giấc ngủ. Bên cạnh đó, một số trường hợp bị rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) hoặc từng trải qua các chấn thương cũng có thể góp phần tạo nên các cơn ác mộng kinh khủng và hội chứng sợ hãi khi đi ngủ.
Hơn thế, những nỗi sợ của bệnh nhân cũng có thể xuất phát từ việc lo lắng những chuyện có thể xảy ra trong lúc ngủ, ví dụ như bị hỏa hoạn, trộm cắp, thảm họa,…Một số chuyên gia còn cho biết, hội chứng sợ hãi khi đi ngủ cũng có thể liên quan đến việc lo sợ về cái chết. Người bệnh có nỗi lo sợ quá mức về việc bản thân có thể chết khi chìm vào giấc ngủ, từ đó dẫn đến việc cố gắng né tránh và tìm mọi cách để không phải ngủ.
Thậm chí cũng có vài trường hợp khởi phát bệnh nhưng không tìm ra được nguyên nhân cụ thể do đâu, nỗi sợ của người bệnh rất mơ hồ. Cũng bởi các triệu chứng của bệnh thường sẽ xuất hiện và phát triển từ thời thơ ấu. Do đó, nhiều trường hợp bệnh nhân không thể nhớ chính xác về lý do khiến bản thân sợ hãi, không rõ nỗi sợ xuất hiện từ khi nào.
Bên cạnh đó, tiền sử gia đình cũng là một trong các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc phải hội chứng sợ hãi khi đi ngủ. Khi gia đình có người thân từng mắc phải chứng bệnh này thì khả năng cao những thành viên khác cũng sẽ cảm thấy lo lắng, bất an về giấc ngủ của mình.
Làm sao để chẩn đoán hội chứng sợ hãi khi đi ngủ?
Hiện nay vẫn chưa có một phương pháp chẩn đoán cụ thể về tình trạng sợ hãi khi đi ngủ. Thông thường người bệnh sẽ được xác định mắc bệnh khi những nỗi lo lắng, sợ hãi của họ làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, khiến họ cảm thấy đau khổ, khó khăn.
Một người được chẩn đoán mắc phải hội chứng sợ khi đi ngủ nếu họ gặp phải các tình trạng sau:
- Nỗi sợ làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ hàng ngày.
- Sức khỏe thể chất lẫn tình cảm đều bị ảnh hưởng tiêu cực.
- Người bệnh luôn ở trong trạng thái lo lắng, sợ hãi dai dẳng có liên quan đến giấc ngủ.
- Tình trạng bệnh có tác động đến hiệu suất làm việc, khiến cho quá trình học tập bị ảnh hưởng, cuộc sống sinh hoạt cá nhân cũng dần bị đảo lộn.
- Sự sợ hãi biểu hiện quá mức khiến cho người bệnh phải luôn trì hoãn hoặc cố gắng tránh né giấc ngủ nhiều nhất trong khả năng.
- Các biểu hiện của bệnh kéo dài liên tục tối thiểu 6 tháng.
Cách điều trị hội chứng sợ hãi khi đi ngủ
Trong thực tế, không phải tất cả các trường hợp mắc phải hội chứng sợ hãi khi đi ngủ đều cần phải tiến hành điều trị, nếu tình trạng bệnh nhẹ có thể tự khỏi sau một thời gian. Tuy nhiên, các nỗi sợ hãi liên tục có thể khiến cho bạn rơi vào trạng thái mất ngủ trầm trọng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần và thể chất. Đối với những trường hợp này cần phải nhanh chóng tiến hành thăm khám và điều trị dứt điểm.
Các chuyên gia khuyên rằng, dù nỗi sợ hãi của bạn lớn hay nhỏ nhưng khi nó làm ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn thì cần phải được can thiệp kịp thời. Tùy thuộc vào từng tình trạng bệnh khác nhau và các nguyên nhân gây ra bệnh mà bác sĩ sẽ cân nhắc áp dụng các phương pháp chữa bệnh phù hợp.
Đối với các trường hợp bị chứng sợ hãi khi đi ngủ xuất phát từ các rối loạn giấc ngủ thì sẽ tập trung vào giải quyết vấn đề rối loạn. Nhưng thông thường đối với những đối tượng bệnh thì sẽ được ưu tiên áp dụng liệu pháp phơi nhiễm để mang lại hiệu quả cao nhất. Cụ thể như sau:
1. Liệu pháp phơi nhiễm
Khi áp dụng liệu pháp phơi nhiễm, người bệnh sẽ được gặp gỡ và làm việc trực tiếp với các chuyên gia trị liệu. Người bệnh sẽ dần phơi bày các nỗi lo sợ của bản thân trong quá trình tìm cách để làm thuyên giảm các nỗi sợ hãi, lo lắng. Đối với những người bệnh mắc phải hội chứng sợ hãi khi đi ngủ sẽ được ưu tiên áp dụng các kỹ thuật thư giãn, thảo luận về nỗi sợ và bắt đầu tưởng tượng về cảm giác đó để có được một giấc ngủ chất lượng.
Bên cạnh đó, liệu pháp phơi nhiễm còn có thể xem hình ảnh và những hoạt động của người đang ngủ, những đối tượng đang nghỉ ngơi, thư giãn. Sau khi người bệnh đã cảm thấy quen với thói quen này thì có thể được yêu cầu ngủ một giấc ngủ ngắn, để đảm bảo cho việc bệnh nhân có thể tỉnh giấc một cách an toàn.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tiến hành điều trị bệnh bằng cách trải nghiệm quá trình ngủ trong phòng thí nghiệm về giấc ngủ. Lúc này bệnh nhân sẽ được các chuyên gia y tế theo dõi, họ sẽ luôn thức trong lúc bạn ngủ cho dù đó là giấc ngủ ngắn hoặc qua đêm.
2. Áp dụng liệu pháp nhận thức hành vi (CBT)
Người mắc phải hội chứng sợ hãi khi đi ngủ cũng có thể điều trị hiệu quả nhờ vào liệu pháp nhận thức hành vi. Cách tiếp cận này sẽ giúp cho người bệnh xác định và biết cách kiểm soát, giải quyết nỗi sợ hãi có liên quan đến giấc ngủ. Nhờ đó mà người bệnh sẽ biết được phương pháp thách thức các suy nghĩ khi trải qua chúng, đồng thời điều chỉnh và kiểm soát tốt suy nghĩ để hạn chế được những ảnh hưởng tiêu cực.
Bên cạnh đó, để hạn chế những nỗi sợ hãi và giảm thiểu tình trạng tránh né giấc ngủ vào ban đêm thì các chuyên gia thường khuyến khích người bệnh hạn chế việc ngủ ngày. Tình trạng này cũng có sự liên quan đến các hoạt động đi ngủ và thức dậy cùng một thời điểm trong ngày, nhờ đó mà người bệnh sẽ duy trì tốt nhịp sinh học của bản thân.
3. Điều trị bằng thuốc
Tuy rằng hiện nay vẫn chưa có bất kì loại thuốc nào được chứng minh cụ thể về công dụng điều trị hội chứng sợ hãi khi đi ngủ nhưng một số loại thuốc nhất định vẫn có khả năng làm giảm thiểu các triệu chứng sợ hãi, lo lắng, hoảng sợ khi nghĩ về giấc ngủ. Đồng thời, dùng thuốc sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn khi người bệnh được kết hợp với các liệu pháp nêu trên.
Tùy vào mỗi trường hợp khác nhau mà các bác sĩ tâm thần sẽ kê đơn thuốc điều trị phù hợp. Thông thường người bệnh sẽ được chỉ định sử dụng thuốc trong thời gian ngắn hoặc sử dụng không thường xuyên.
Một số loại thuốc thường được sử dụng cho người mắc hội chứng sợ khi đi ngủ như:
- Benzodiazepines: đây là một loại thuốc an thần có tác dụng cải thiện và giảm bớt các triệu chứng sợ hãi, lo âu. Tuy nhiên loại thuốc này có khả năng gây nghiện nên người bệnh chỉ được sử dụng trong khoảng thời gian ngắn.
- Thuốc chẹn beta: Nhóm thuốc này có công dụng làm thuyên giảm các triệu chứng lo lắng về mặt thể chất. Chẳng hạn như thuốc sẽ giúp người bệnh ổn định và duy trì tốt nhịp tim, ngăn chặn tình trạng gia tăng huyết áp.
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể đề nghị người bệnh sử dụng thêm một số loại thuốc hỗ trợ tốt cho giấc ngủ để giúp cho giấc ngủ được ngon và trọn vẹn hơn. Quá trình sử dụng thuốc cần phải được theo dõi và thực hiện đúng các yêu cầu của bác sĩ chuyên khoa. Trong thời gian điều trị nếu có xuất hiện các triệu chứng bất thường nào khác thì cần thông báo ngay với chuyên gia để được xử lý kịp thời.
Hội chứng sợ hãi khi đi ngủ nếu không được chữa trị kịp thời sẽ gây ra rất nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe tổng thể của người bệnh, đồng thời làm suy giảm chất lượng cuộc sống của họ. Vì thế, ngay khi phát hiện các triệu chứng của bệnh bạn cũng cần chủ động tìm đến các cơ sở chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!